تأثیر سلامت روان بر تصمیم گیری جنایی
نویسنده: ویانا
سلامت روان به عنوان یک عامل مهم در شکل دادن به رفتار فردی، از جمله رفتار مجرمانه شناخته شده است. رابطه بین سلامت روان و جرم و جنایت پیچیده و چندوجهی است و شواهد نظری و تجربی نشان می‌دهد که مسائل مربوط به سلامت روان نقش مهمی را در تأثیرگذاری بر تصمیم‌گیری مجرمانه دارند.
در این مطلب به بررسی تأثیر سلامت روان بر تصمیم‌گیری مجرمانه و بررسی راه‌های مختلفی که شرایط سلامت روانی می‌تواند بر تمایل فرد به رفتار مجرمانه تأثیر بگذارد می پردازیم.
تعریف سلامت روان و رابطه آن با جرم
قبل از پرداختن به جزئیات چگونگی تأثیر سلامت روان بر تصمیم گیری جنایی، ضروری است که منظور از «سلامت روان» و ارتباط آن با جرم را تعریف کنیم. سلامت روان به وضعیت بهزیستی عاطفی، روانی و اجتماعی فرد اشاره دارد (سازمان بهداشت جهانی، 2018). این شامل طیف وسیعی از عوامل، از جمله عملکرد شناختی، تنظیم خلق و خوی، و مکانیسم های مقابله است، که همه به توانایی کلی یک فرد در جهت یابی موثر در محیط خود کمک می‌کند.
تحقیقات پیوسته نشان داده است که افراد مبتلا به اختلالات سلامت روان به طور نامتناسبی در میان افرادی که در فعالیت‌های مجرمانه دخیل هستند حضور دارند (فازل و همکاران، 2002؛ جیمز و گلاسر، 1989). این پدیده اغلب به این واقعیت نسبت داده می شود که مسائل مربوط به سلامت روان می تواند ظرفیت فرد را برای تفکر منطقی، کنترل تکانه و مهارت های حل مسئله که اجزای کلیدی تصمیم گیری موثر هستند را مختل کند.
عوامل عصبی بیولوژیکی که به اختلال در تصمیم گیری کمک می کنند
چندین عامل عصبی زیستی به عنوان عاملی در اختلال در تصمیم گیری در افراد مبتلا به اختلالات سلامت روان شناسایی شده است. یکی از این عوامل تغییر عملکرد انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین و دوپامین است که نقش مهمی در تنظیم احساسات، انگیزه و پردازش پاداش دارند (کوب و لی موآل، 1997).
به عنوان مثال، افراد مبتلا به افسردگی ممکن است سطوح سروتونین کاهش یافته را نشان دهند که منجر به افزایش تکانشگری و رفتارهای پرخطر می شود. به طور مشابه، افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد ممکن است تغییراتی را در ترشح دوپامین تجربه کنند که منجر به افزایش هوس و دشواری در مقاومت در برابر وسوسه می‌شود (هیمن و همکاران، 2000).
کنترل تکانشگری و عملکرد اجرایی
یکی دیگر از جنبه‌های حیاتی تصمیم گیری، عملکرد اجرایی است که شامل فرآیندهای شناختی سطح بالا مانند برنامه ریزی، حافظه کاری و آگاهی از خطا است (دانکن و اوون، 2000). به عنوان مثال، افراد مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD)، اغلب با اختلالات اجرایی دست و پنجه نرم می کنند که منجر به مشکلاتی در خود تنظیمی و رفتار تکانشی می شود (بارکلی، 1997).
علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی تمایل دارند حساسیت بیشتری نسبت به نشانه‌های تهدید از خود نشان دهند که منجر به واکنش‌های ترس اغراق آمیز و رفتارهای اجتنابی می شود (مینکا و کوک، 1993). این یافته‌ها نشان می‌دهد که اختلالات سلامت روان می‌تواند به طور قابل‌توجهی توانایی فرد را برای مشارکت در تصمیم‌گیری متفکرانه و منطقی به خطر بیندازد.
سوگیری های شناختی و اکتشافی
سوگیری های شناختی و اکتشافی نیز نقش مهمی در شکل دادن به فرآیند تصمیم گیری افراد دارند. به عنوان مثال، افراد دارای ویژگی های شخصیتی پارانوئید ممکن است بیشتر مستعد نتیجه گیری سریع و تصمیم گیری عجولانه بر اساس اطلاعات محدود باشند.
به طور مشابه، افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) ممکن است بیش از حد به قوانین و تشریفات سفت و سخت تکیه کنند و توانایی آنها را برای انطباق با شرایط در حال تغییر یا در نظر گرفتن دیدگاه‌های جایگزین به خطر بیندازند (راچمن، 1978).
مداخلات و رویکردهای درمانی
با توجه به تأثیر عمیق سلامت روان بر تصمیم گیری جنایی، توسعه مداخلات و رویکردهای درمانی هدفمند با هدف کاهش این اثرات ضروری است. نشان داده شده است که درمان شناختی-رفتاری (CBT) به ویژه در کاهش علائم اضطراب و افسردگی موثر است و در نتیجه تصمیم گیری را بهبود می‌بخشد (باتلر و همکاران، 2011).
علاوه بر این، مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی برای افزایش عملکرد اجرایی و کاهش تکانشگری در افراد مبتلا به ADHD یافت شده است. علاوه بر این، درمان‌های دارویی که سیستم‌های انتقال‌دهنده عصبی خاص را هدف قرار می‌دهند، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، نشان داده‌اند که علائم افسردگی و اضطراب را بهبود می‌بخشند.
در نتیجه رابطه بین سلامت روان و تصمیم گیری مجرمانه پیچیده و چندوجهی است. با درک عوامل عصبی، شناختی و رفتاری زمینه ساز اختلال در تصمیم گیری در افراد مبتلا به اختلالات سلامت روان، می توانیم رویکرد خود را برای پیشگیری، مداخله و توانبخشی بهتر تنظیم کنیم.
