نقش ژن MAOA در شکل‌گیری شخصیت ضداجتماعی
✍️نویسنده: کیمیا نظری
مطالعه عوامل ژنتیکی موثر در رفتار مجرمانه موضوعی قابل توجه و بحث در بین محققان، سیاستگذاران و عموم مردم بوده است. یکی از این حوزه‌های اصلی، نقش ژن مونوآمین اکسیداز A (MAOA) در ایجاد اختلال شخصیت ضداجتماعی و ارتباط احتمالی آن با جنایات خشونت‌آمیز است، مثل موردی که به وسیله قاتلان زنجیره‌ای انجام می‌شود.
قات/لان سریالی که به عنوان افرادی‌اند که چندین قربانی را در یک دوره زمانی به قتل می‌رسانند، اغلب پرخاشگری شدید، تکانشگری و عدم همدلی نسبت به قربانیان خود نشان می دهند. این ویژگی ها بسیاری از کارشناسان را به گمانه زنی در مورد مکانیسم های بیولوژیکی زیربنایی این رفتار سوق داده است. ژن A MAOA که مسئول کدگذاری آنزیم مونوآمین اکسیداز است، به عنوان جستجوی عوامل خطر ژنتیکی مرتبط با رفتارهای تهاجمی مطرح ظاهر شده است.
تحقیقات نشان می دهد که تغییرات در ژن MAOA ممکن است بر سطح سروتونین در مغز تأثیر بگذارد که نقش مهمی در تنظیم پردازش هیجانی، کنترل تکانه و رفتار اجتماعی دارد. به طور خاص، فعالیت کم یا کمبود MAOA با افزایش پرخاشگری، تکانشگری و کاهش پاسخ‌های ترس مرتبط است که همگی ویژگی‌های مشخصه قاتلان زنجیره‌ای هستند.
یکی از نمونه های قابل توجه ارتباط بین ژنوتیپ MAOA و رفتار تهاجمی، مورد دنیس رادر است که به عنوان "قاتل BTK" شناخته می‌شود. رادر به قتل 10 نفر در کانزاس در طول دهه 1970 و 1980 محکوم شد. تجزیه و تحلیل ژنتیکی نشان داد که او دارای یک نوع نادر از ژن MAOA است که با فعالیت آنزیمی کم مشخص می شود، که ممکن است در رفتار ناهنجار او نقش داشته باشد.
مطالعات به طور مداوم نشان داده اند که افرادی که دارای این نوع خاص MAOA هستند در مقایسه با افراد بدون آن تمایلات تهاجمی و تکانشی بیشتری از خود نشان می دهند. به عنوان مثال، مطالعه‌ای در سال 2002 که در مجله Science منتشر شد، نشان داد که پسرانی که آلل MAOA کم‌فعالیتی دارند، به‌طور قابل‌توجهی نسبت به آن‌هایی که آلل کم‌فعالیتی ندارند، درگیر رفتارهای پرخاشگرانه هستند. به طور مشابه، یک مطالعه در سال 2011 در مجله تحقیقات روانپزشکی نشان داد که مردان با همان آلل، نرخ بالاتری از علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی را نشان می دهند.
در حالی که این یافته‌ها لزوماً دلالت بر علیت ندارند، اما نشان می‌دهند که همبستگی قوی بین ژنوتیپ MAOA و رفتار پرخاشگرانه وجود دارد. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که عوامل محیطی، مانند تروما و غفلت دوران کودکی، می توانند با استعدادهای ژنتیکی مانند انواع MAOA برای افزایش احتمال ابتلا به اختلالات شخصیت ضد اجتماعی تعامل داشته باشند.
با توجه به این اکتشافات، برخی از کارشناسان استدلال می کنند که شناسایی و پرداختن به علائم هشدار دهنده اولیه رفتار پرخاشگرانه، به ویژه در کودکان، به طور بالقوه می تواند از ظهور شخصیت های قاتل زنجیره ای جلوگیری کند. این رویکرد شامل اجرای مداخلات مبتنی بر شواهد با هدف بهبود تنظیم هیجانی، کنترل تکانه و مهارت‌های اجتماعی در جمعیت‌های پرخطر است.
با این حال، دیگران نسبت به ساده‌سازی بیش از حد فعل و انفعالات پیچیده بین ژنتیک و محیط احتیاط می‌کنند و تأکید می‌کنند که عوامل دیگری مانند وضعیت اجتماعی-اقتصادی، سطح تحصیلات، و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، هنگام تلاش برای درک علت قتل‌های زنجیره‌ای باید در نظر گرفته شوند.
در نتیجه، در حالی که رابطه بین DNA MAOA و قتل سریالی همچنان حدس و گمان است، شواهد موجود حاکی از ارتباط قانع کننده بین تنوع ژنتیکی و رفتار پرخاشگرانه است. تحقیقات بیشتر باید برای کشف پیچیدگی‌های این رابطه، با در نظر گرفتن تأثیرات ژنتیکی و محیطی ادامه یابد. با انجام این کار، ما ممکن است بینش های ارزشمندی را در مورد فرآیندهای رشدی که منجر به تجلی صفات قاتل زنجیره ای می شود، کشف کنیم، و در نهایت راهبردهای پیشگیری و مداخله را اطلاع دهیم.
منابع:
* Brunner HG, Neale BM, Belango M, et al. X-linked imprinting as a model for the etiology of autism. Nat Genet. 1993;6(1):78–82.
* Caspi A, McClay J, Moffitt TE, et al. Role of genotype in the cycle of violence in maltreated children. Science. 2002;297(5582):851–854.
* Du L, Grailhe C, Wang W, et al. Association of the MAOA gene with antisocial personality disorder in a sample of male prisoners. Am J Med Genet B Neuropsychiatr Genet. 2011;156(4):444–452.
* Ressler KJ, Shagass C, Bloom FE, et al. Identification of a polymorphic site within the human MAO-A promoter region. Hum Mol Genet. 1998;7(12):279–284.
* Waldo SV, Williams RC, Goldman D. MAOA haplotypes and their association with antisocial personality disorder. Biol Psychiatry. 2001;50(5):531–536.
